Τα Ελγίνεια πράγματα

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον βρέθηκε αυτές τις ημέρες σε επίσκεψη στην Ινδία. Η επίσημη ατζέντα της επίσκεψης περιελάμβανε τη συνεργασία των δύο χωρών στην αύξηση των επενδύσεων και του εμπορίου. Με αφορμή ερώτημα δημοσιογράφου για το διαμάντι των 105 καρατίων Κοχ-ι-Νουρ, που έκλεψε η Βρετανία κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας και που σήμερα εκτίθεται στον Πύργο του Λονδίνου, ο Κάμερον απέκλεισε κατηγορηματικά το ενδεχόμενο να επιστραφεί. Το διαμάντι είχε κοσμήσει το διάδημα (θα ξεράσω!) της βασιλομήτορος της Αγγλίας Ελισάβετ, μητέρας της σημερινής Βασίλισσας Ελισάβετ. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια στον κόσμο και η Ινδία έχει ζητήσει επίσημα τον επαναπατρισμό του.

Καταρχήν να παρατηρήσω ότι οι βασίλισσες και οι βασιλομήτορες δεν προβληματίζονται που φορούν κλεμμένα. Φορούν και μοστράρουν επιδεικτικά τα κλοπιμαία, αυτά που βούτηξαν οι αποικιοκρατικές τους λεγεώνες.

Σε όποιον ακούγεται βαρύς ο όρος ‘κλοπιμαία’, ας χρησιμοποιήσει το ‘λάφυρα πολέμου’.

Ο Κάμερον δεν στάθηκε μόνο στο ανεκτίμητης αξίας διαμάντι που σούφρωσαν και αρνούνται να επιστρέψουν. Επειδή τον έτρωγε ο κώλος του (και δεν είμαι ο μόνος Άγγλος που έχει φαγούρες σ’ αυτό το σημείο) πήγε τη συζήτηση ένα βήμα πιο πέρα. Χωρίς να ερωτηθεί θεώρησε σκόπιμο να πετάξει την παπαριά του, έτσι για να μην αφήσει μερικούς ανόητους να τρέφουν αυταπάτες.

“Δεν πιστεύω πως είναι η σωστή προσέγγιση η επιστροφή του διαμαντιού. Είναι το ίδιο ζήτημα με τα Ελγίνεια Μάρμαρα. Η ορθή απάντηση είναι το Βρετανικό Μουσείο και οι άλλοι πολιτιστικοί θεσμοί να κάνουν ακριβώς αυτό που κάνουν, δηλαδή να διασυνδέονται με άλλους θεσμούς σ’ όλο τον κόσμο ώστε να εξασφαλίζουν ότι τα πράγματα που έχουμε και που φροντίζουμε τόσο καλά, να τα μοιραζόμαστε όπως αρμόζει με ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο”.

Και συνέχισε λέγοντας “Δεν πιστεύω στον «επιστροφισμό». Δεν πιστεύω πως είναι κάτι λογικό”.

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα το μαλακοπίτουρο τα ονοματίζει …Ελγίνεια. Κοίτα να δεις Ντέιβιντ, δεν ξέρω τι γίνεται στον τόπο σου, στο δικό μου πάντως δεν δίνουμε το όνομα του κλέφτη στα κλεμμένα.

Τι εννοείς με αυτό το “και οι άλλοι πολιτιστικοί θεσμοί να κάνουν ακριβώς αυτό που κάνουν, δηλαδή να διασυνδέονται με άλλους θεσμούς σ’ όλο τον κόσμο”; Απ’ ότι διαβάζουμε ο Κόμης του Έλγιν το 1806 πήρε φιρμάνι από τον Οθωμανό Σουλτάνο να καταγράψει και να αποτυπώσει στο χαρτί τα Μάρμαρα του Παρθενώνα. Αυτή η κουφάλα τελικά τα ξήλωσε, τα βούτηξε και τα φυγάδευσε στην Αγγλία. Αυτό το φιρμάνι δεν φέρει καν τη σφραγίδα και την υπογραφή του Σουλτάνου. Που και να τις είχε δηλαδή ποια αξία θα είχαν όταν το ελληνικό κράτος βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή;

Στα παραπάνω που αποτελούν ιστορικά γεγονότα έρχεσαι εσύ και μιλάς για πολιτιστικούς θεσμούς που …διασυνδέονται!

Όχι μόνο δεν προκύπτει «διασύνδεση» αλλά αρπαγή.

Πάνε 30 ολόκληρα χρόνια από τότε που η αλησμόνητη Μελίνα Μερκούρη είχε θέσει επίσημο αίτημα για τον επαναπατρισμό των γλυπτών του Παρθενώνα. Οι τότε παπάρες (=άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε) των Άγγλων, ήταν πως η Αθήνα δεν διαθέτει σύγχρονο Μουσείο, ώστε να είναι σε θέση αυτά να εκτεθούν με ασφάλεια! Πολλά τσουβάλια λεφτά δαπανήθηκαν, το Μουσείο της Ακρόπολης χτίστηκε, τα γλυπτά δεν ήρθαν. Και όπως μας διαβεβαιώνει ο Κάμερον, ούτε πρόκειται.

Όταν το 2009 εγκαινιάστηκε το ολοκαίνουριο Μουσείο της Ακρόπολης, ένα από τα πλέον σύγχρονα σε ολόκληρο τον κόσμο, έγινε (για ακόμη μια φορά) επίσημο αίτημα της ελληνικής πλευράς για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Η απάντηση της βρετανικής πλευράς ήταν πως συμφωνεί με τον …δανεισμό (ορίστε; Αυτό σας ζητήσαμε;) των Μαρμάρων, αρκεί η Ελληνική Κυβέρνηση να αναγνωρίσει πως πρόκειται για ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου, κάτι που φυσικά απορρίφθηκε!

Κακώς κατά τη γνώμη μου. Αφού έχουμε να κάνουμε με αλήτες έπρεπε να τα είχαμε …δανειστεί και μετά ας έρχονταν να τα πάρουν!

Οι πόλεμοι τελείωσαν, οι Οθωμανοί έφυγαν, οι κυβερνήσεις άλλαξαν, οι σχέσεις των κρατών αποκαταστάθηκαν, τα Μάρμαρα του Παρθενώνα παραμένουν εκεί. Αν ο Κόμης του Έλγιν μπορούσε να επικαλεστεί την (σε πολλά εισαγωγικά) «καταγραφή, συντήρηση και διαφύλαξη πολιτισμικής κληρονομιάς» σε εποχές που η Ελλάδα βρισκόταν κάτω από τον τουρκικό ζυγό, η Αγγλία του 21^ου αιώνα τι ακριβώς μπορεί να επικαλεστεί;

Τα φράγκα και μόνον αυτά!

Μιας και κόπτεστε για την …ασφάλεια των Μαρμάρων κάνουμε κάτι; Πάει να μας δίνετε τα έσοδα από τα εισιτήρια; Να δούμε τότε πόσο θα σας ενδιαφέρει η ασφάλεια των κλεμμένων και που θα πάει περίπατο η πολιτιστική κληρονομιά. Στο κάτω κάτω ο όρος «πολιτιστική κληρονομιά» αφορά τον τόπο καταγωγής ενός μνημείου ή ενός έργου τέχνης. Είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τις ρίζες, την κουλτούρα, τις τέχνες, τον πολιτισμό ενός τόπου και ενός έθνους.

Αν ξηλώσουμε εμείς την Πυραμίδα του Χέοπος και την τοποθετήσουμε έξω από τη Λαμία να παριστάνει το αξιοθέατο, θα μιλάμε για πολιτισμό;

Εδώ έγινε ολόκληρο διπλωματικό επεισόδιο με τον (υποτίθεται) «Πύργο του Άιφελ», μια άθλια καρικατούρα αυτού των Παρισίων, που έχει τοποθετήσει ο δήμαρχος στα Φιλιατρά!

Το ενδιαφέρον και οι γνώσεις του Βρετανού πρωθυπουργού επί του θέματος, φαίνονται αμέσως μετά στην ίδια φράση, όπου αποκαλεί …πράγματα (!!!) την κλεμμένη πολιτισμική κληρονομιά της Ελλάδας - και όχι μόνο αυτής. Εντωμεταξύ, μας διαβεβαιώνει πως τα …μοιράζονται με τους υπόλοιπους λαούς, όπως …αρμόζει!!!

π.χ. μπαίνω νύχτα στο σπίτι σου, σου κλέβω το παιδί, το μεταφέρω εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά αλλά σου δίνω το δικαίωμα όποτε θέλεις να έρχεσαι να το βλέπεις με εισιτήριο.

Δεν θα ξαναδούμε ποτέ τα Μάρμαρα, όπως και δεν πρόκειται ποτέ να δικαιωθούμε για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Δεν μας θεωρούν ισότιμους παίκτες στο διεθνές στερέωμα. Αναρίθμητες είναι και οι φωτογραφίες με τους ναζί κατακτητές στα αρχαία ελληνικά μνημεία. Έστελναν τις φωτογραφίες αυτές στα γερμανικά έντυπα της εποχής, που τις δημοσίευαν σε μια προσπάθεια να ανεβάσουν το φρόνημα του γερμανικού λαού.

Το αποικιοκρατικό στερεότυπο που ποτέ δεν έφυγε ολοκληρωτικά από τα μυαλά των σφαγέων/κατακτητών είναι που δεν τους επιτρέπει να εννοήσουν πως γίνεται μια μικρή "ασήμαντη" κουκίδα στο χάρτη να διαθέτει τέτοιον πλούτο. Γι’ αυτό και προσπαθούν να οικειοποιούνται πολιτισμό που δεν έχουν. Ο ρόλος του δυνατού που επιβάλλεται με κάθε τρόπο και μέσο.

Ας μην κοροϊδευόμαστε. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν πρόκειται ποτέ να επιστραφούν στην Ελλάδα. Σε μια τέτοια περίπτωση θα αναγνώριζε η βρετανική πλευρά τη λεηλασία και το άδικο. Θα δημιουργούσε η ίδια ένα «κακό» προηγούμενο και θα υποχρεωνόταν να επιστρέψει και μια σειρά από άλλα κλοπιμαία που έχει κατά καιρούς αφαιρέσει με την μέθοδο του πλιάτσικου από διάφορα μέρη του κόσμου.

Όλα αυτά τα χρόνια προσπαθούμε με παιδαριώδη διπλωματία να πείσουμε τους άλλους για τα λάθη τους.

Αυτό είναι και το δικό μας λάθος.