Για μια αληθινή μεταρρύθμιση

«Απαιτείται μια μεταρρυθμιστική έκρηξη» είπε ο επικεφαλής του υπουργείου με τη «νιούσπικ» ονομασία «Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης», μιλώντας στην παρθενική συνεδρίαση ενός νεότευκτου οργάνου υπό τον εξίσου εντυπωσιακό τίτλο «Εθνικό Συμβούλιο Διοικητικής Μεταρρύθμισης».

Ο υπουργός διεκτραγώδησε τη σημερινή κατάσταση της Δημόσιας Διοίκησης. Περιέγραψε τον σουρεαλισμό του Δημοσίου, όπου κάθε υπουργείο χωρίζεται, κατά μέσον όρο, σε 430 διαφορετικές εσωτερικές υπηρεσίες (!) οι οποίες είναι αδύνατον να συντονιστούν μεταξύ τους και όπου 1 στα 5, από τα 5.000 συνολικά, τμήματα του Δημοσίου έχει προϊστάμενο δίχως ούτε έναν υπάλληλο του οποίου να προΐσταται (too many chiefs not enough Indians, που λέει και το γνωστό ανέκδοτο). Την αδυναμία της δημόσιας υπηρεσίας να παρέχει στοιχεία για οτιδήποτε αφορά στη δράση της. Και τον απίστευτο νομικό φορμαλισμό που διέπει το ελληνικό κράτος, όπου τίποτε, ούτε και τα απλούστερα και αυτονόητα, δεν επιτρέπεται να γίνει, αν δεν αντιστοιχεί σε κάποια ρητή αρμοδιότητα που κάποιος νόμος ρητά να περιγράφει. Αν ο νόμος δεν προβλέπει ότι στη βροχή ανοίγουμε ομπρέλα, ο δημόσιος λειτουργός είναι υποχρεωμένος να γίνεται μούσκεμα...

Τα ξέραμε ή, έστω, τα υποψιαζόμασταν ως παθόντες. Τα καταγράφουν διεθνείς οργανισμοί στις εκθέσεις τους. Μας τα δίδαξε η εμπειρία των Ολυμπιακών Αγώνων που δεν θα είχαν γίνει ποτέ αν δεν είχε προηγηθεί ένα μπαϊπάς στη Δημόσια Διοίκηση και η κληρονομιά των οποίων εξανεμίστηκε και σπαταλήθηκε, επειδή μετά το μπαϊπάς η διαχείρισή της έγινε με όρους Δημόσιας Διοίκησης. Και στους σκληρούς καιρούς οικονομικής συντριβής που ζούμε, όλοι έχουν καταλάβει ότι η συγκρότηση και η λειτουργία του κράτους είναι το βάρος που εξουθενώνει τη χιλιοτραγουδισμένη «ανταγωνιστικότητα» της οικονομίας, ότι είναι το γραφειοκρατικό και όχι το μισθολογικό κόστος που συνθλίβει επιχειρήσεις και που γεννά βιότοπους διαφθοράς.

Ότι το φερώνυμο υπουργείο με την αρωγή της γενναίας εθνικής επιτροπής σχεδιάζει αλλαγές είναι ασφαλώς ευπρόσδεκτο και αξιέπαινο. Αρκεί να ξεκαθαρίσουμε δύο τρία πράγματα.

Να ξεκαθαρίσουμε, για παράδειγμα, ότι οι αλλαγές δεν εξαγγέλλονται μόνο και μόνο επειδή τις ζητά η τρόικα και με μόνο κίνητρο τη μείωση του αριθμού των υπαλλήλων. Γιατί το μισθολογικό κόστος του Δημοσίου μπορεί να παραφούσκωσε στα χρόνια του πελατειακού πυρετού της «επανίδρυσης» (και ήδη «ξεφουσκώνει») αλλά δεν είναι αλήθεια ότι το πρόβλημα του Δημοσίου είναι το υπεράριθμον των λειτουργών του. Η Γαλλία, για παράδειγμα, έχει πολύ περισσότερους, σχεδόν διπλάσιους, σε αναλογία πληθυσμού, δημοσίους υπαλλήλους και χώρες όπως η Σουηδία και η Νορβηγία υπερδιπλάσιο αριθμό, και όμως λειτουργούν καλά και αποδοτικά.

Να ξεκαθαρίσουμε επίσης ότι τα μέσα διόρθωσης του προβλήματος δεν θα είναι τα ίδια που το προκαλούν. Ότι, δηλαδή, δεν θα προσθέσουμε «εθνικά συντονιστικά όργανα» και διυπουργικές δομές στο δάσος των ήδη υπαρχόντων.

Και, τέλος, ας έχουμε καθαρό ποιο είναι το αίτιο στη ρίζα των προβλημάτων, ποια είναι η αρρώστια που πρέπει να γιατρευτεί. Οι κανόνες στο ελληνικό κράτος είναι τόσο βαρείς, δυσανάγνωστοι και άκαμπτοι, ακριβώς για να μπορούν να κάμπτονται από τον έχοντα την πολιτική, συνδικαλιστική, οικονομική δύναμη. Ο νομικός φορμαλισμός πυκνώνει όχι για να εμποδίζει αλλά για να διευκολύνει την αυθαιρεσία, την πελατειακή συναλλαγή και τη διαφθορά. Και η μεγάλη διαφορά της Ελλάδας από άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ότι εδώ η Δημόσια Διοίκηση έχει ευνουχιστεί από τους «πολιτικούς προϊσταμένους» της, τα κόμματα εξουσίας, οι διοικητικές μονάδες δεν είναι αυτόνομες της Πολιτικής, η κορυφή της διοικητικής πυραμίδας έχει κομματικά χαρακτηριστικά και η βάση της πυραμίδας ελέγχεται από τους κομματικούς δεσμοφύλακες, την ΠΑΣΚΕ και τη ΔΑΚΕ.

Που σημαίνει πολύ απλά ότι για να γίνει αληθινή μεταρρύθμιση στο ελληνικό κράτος ένα από τα δύο πρέπει να γίνει: Ή οι κυβερνήσεις να κάνουν outsourcing, να αναθέσουν σε άλλον, ανεξάρτητο και εκτός πολιτικού κύκλου θεσμό τη μεταρρύθμιση. Ή θα πρέπει η πολιτική τάξη να αποδομήσει τον εαυτό της. Αν δεν αλλάξουν αυτοί, αποκλείεται να αλλάξουν οι δημόσιες δομές που έπλασαν κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν και διά των οποίων αναπαράγονται.

  

του Παύλου Τσίμα

Οι επισημάνσεις δικές μου.

Θα μπορούσα κάλλιστα να κάνω bold όλο το άρθρο, προτίμησα τα (κατά τη γνώμη μου) κυριότερα σημεία του.

Η καλύτερη λύση για να απαλλαγούμε από τα πολιτικά (και όχι μόνο) καθάρματα είναι η εξής: Να γίνονται ταυτόχρονα εκλογές σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και κατόπιν να τοποθετούνται οι κυβερνήσεις με …κλήρωση. Έτσι θα μπορούσαμε να είχαμε κυβέρνηση από τη Δανία, οι Ιταλοί από τη Γερμανία, οι Γάλλοι από την Ισπανία, οι Γερμανοί από την Ελλάδα κλπ.

Ειδικά το τελευταίο πολύ θα ήθελα να το δω.

Οι Γερμανοί δεν θα το ήθελαν...